Het jaar 2023 is begonnen met een aantal belangrijke veranderingen voor ondernemers. Dat geldt zowel voor ondernemers die een eenmanszaak hebben als voor ondernemers met een eigen BV.

Wat is er veranderd voor de eenmanszaak?
De overheid wil de fiscale voordelen van ondernemers aan banden leggen. Zo wordt bijvoorbeeld de zelfstandigenaftrek in stapjes verlaagd. De zelfstandigenaftrek betekent een aftrekpost voor de inkomstenbelasting als je aan een aantal voorwaarden voldoet. Je bent ondernemer voor de inkomstenbelasting, je werkt minimaal 1225 uur per jaar in je onderneming en je hebt op 1 januari van het betreffende jaar nog niet de AOW-leeftijd bereikt. Als je daaraan voldoet, mag je een bedrag aftrekken van je bruto winst. Over dat bedrag betaal je dan geen belasting. In 2022 was dat nog € 6.310, dit jaar is dat nog maar € 5.030. Dat scheelt dus al fors. Over een paar jaar wil de overheid toe naar een aftrek van € 900. Het wordt dus steeds minder interessant.

Er is nog iets dat is veranderd: de FOR. Eigenlijk is dat de aftrek voor de ‘Oudedagsreserve’, vroeger heette dat Fiscale Oudedagsreserve en vandaar dus de afkorting FOR. Je mocht een bepaald bedrag per jaar ‘doteren’ aan de FOR. Dat betekent niets anders dan over een bepaald bedrag in enig jaar geen belasting betalen en dat bedrag op de balans reserveren om er op een later tijdstip wél belasting over te betalen. Niet alle ondernemers hadden in de gaten dat het uitstellen van belasting was en sommigen dachten zelfs dat het een echte pensioenvoorziening was. Helaas, dat was niet zo. Doteren aan de FOR mag niet meer in 2023. Heb je als ondernemer nog een FOR op de balans staan, dan mag je die regulier afwikkelen. Dat betekent: vrij laten vallen als je stopt met je zaak en dan er dus belasting over betalen of (een deel van) het bedrag storten in een lijfrenteverzekering of op lijfrentebanksparen. Als je dat doet, reserveer je echt geld voor later en is het niet alleen maar een boekhoudkundige handeling waarmee je alleen maar belasting uitstelt.

En voor de ondernemer met een BV?
Het leek allemaal zo mooi, de vennootschapsbelasting werd steeds lager en lager. Vorig jaar betaalde je zelfs over de eerste € 395.000 winst slechts 15% vennootschapsbelasting in de BV. Dat is nu wel even anders. Dit jaar is het plafond voor het laagste tarief € 200.000. Tot dat bedrag betaal je ook nog eens meer: 19%. Een behoorlijke verslechtering.

En wat te denken van het salaris van de eigenaar van de BV, de directeur/grootaandeelhouder ofwel dga? Het ‘gebruikelijk loon’ zoals dat heet is verhoogd naar € 51.000. Een dga wordt geacht minimaal dat bedrag te verdienen. Tenzij een ander salaris gebruikelijk is in de branche, tenzij een medewerker meer verdient. Tot nu toe gold een ‘doelmatigheidspercentage’ van 75%, een prachtige benaming waarmee wordt bedoeld dat als je best verdienende medewerker bijvoorbeeld € 100.000 verdiende, je als dga jezelf tevreden mocht stellen met € 75.000, 75% hiervan. Dat doelmatigheidspercentage is nu 100%. Dat is ook een behoorlijke verslechtering.

Kortom, de overheid heeft het voor ondernemers in 2023 minder aantrekkelijk gemaakt. En, hoe je hier nu het optimum zoekt, en of je bijvoorbeeld beter een eenmanszaak of een BV kunt hebben, dat kan een gecertificeerd financieel planner met het CFP-keurmerk prima voor je uitrekenen.

Vroeg of laat komt er een moment dat je als ondernemer jouw bedrijf wilt overdragen. Veel ondernemers zouden graag zien dat het bedrijf wordt voortgezet door de kinderen. Ook onze wetgever ziet van oudsher graag dat familiebedrijven worden voortgezet naar de volgende generatie. Om deze reden zijn voor deze vorm van bedrijfsoverdracht vooralsnog gunstige regelingen van kracht in de vorm van de bedrijfsopvolgingsregeling (hierna BOR). De BOR is een gehele of gedeeltelijke belastingvrijstelling bij de vererving of schenking van ondernemingsvermogen. Dit betekent dat er over de waarde van een onderneming minder of zelfs geen belasting wordt geheven.

De BOR biedt zowel de overdragers van de onderneming als zijn opvolgers zeer aantrekkelijke fiscale voordelen. De BOR is zowel van toepassing op een eenmanszaak als op een vof, cv of maatschap en op aandelen in een bv of nv. Bij een bv moet de schenking/erfenis gaan over minimaal 5% van de aandelen (er is dan sprake van een aanmerkelijk belang).
Alvorens gebruik kan worden gemaakt van de fiscale voordelen moet worden voldaan aan een aantal voorwaarden. De voordelen en voorwaarden gelden zowel als de onderneming bij in leven zijn van de overdrager wordt overgedragen, als wanneer dit plaatsvindt nadat de huidige ondernemer is overleden. In de eerste situatie is sprake van schenking en eventuele schenkbelasting en in het tweede geval is sprake van vererving en eventuele erfbelasting. Zowel de voordelen als de voorwaarden van de BOR komen hierna aan bod.

De BOR regelt een zeer ruimhartige vrijstelling bij verkrijging van ondernemingsvermogen door schenking of vererving. Zo geldt er een 100% (voorwaardelijke) vrijstelling tot een ondernemingswaarde van € 1.134.403 (2022). De vrijstelling wordt toegepast per onderneming en niet per verkrijger. Dit betekent dat wanneer de onderneming overgaat op meerdere kinderen, de vrijstelling naar evenredigheid wordt verdeeld. Mocht de waarde van de onderneming hoger zijn dan het hiervoor genoemde bedrag, dan zal over (slechts) 17% van de waarde van de onderneming boven het van belasting vrijgestelde bedrag van € 1.134.403 wel erfbelasting of schenkbelasting verschuldigd zijn. Mocht belasting verschuldigd zijn, dan kan hiervoor gedurende maximaal tien jaar uitstel van betaling worden verkregen van de fiscus. Wel is over dit uitstel rente verschuldigd.

Voorwaarden
De BOR is in beginsel alleen van toepassing als het gaat om een lopende onderneming. Dit is een onderneming waarin daadwerkelijk ondernemingsactiviteiten plaatsvinden. Dit wordt ook wel in vaktaal een materiële onderneming genoemd. Voor de BOR geldt dat de onderneming (het ondernemingsvermogen) ten minste vijf jaar voorafgaand aan de schenking in het bezit moet zijn geweest van de overdrager (lees: de schenker). Deze vereiste bezitsperiode is in het kader van overlijden van de overdragende ondernemer aanzienlijk korter, namelijk één jaar. Voorgaande wordt de bezitseis genoemd. Stel dat een van de kinderen de onderneming voortzet, dan moet hij of zij – al dan niet via een eigen onderneming – gedurende een periode van tenminste vijf jaar het overgenomen bedrijf in bezit houden. Dit wordt de voortzettingseis genoemd.

Praktijkvoorbeeld
De heer Jansen is al geruime tijd eigenaar van Jansen Consultancy bv. Via zijn holding-bv houdt hij 100% van de aandelen van deze onderneming. De waarde van de onderneming bedraagt € 3 miljoen. De heer Jansen is alleenstaand en heeft een zoon, Jens. De heer Jansen komt plotsklaps te overlijden. Zou de BOR niet van toepassing zijn dan is Jens ongeveer € 600.000 aan erfbelasting verschuldigd. Zou daarentegen de BOR wel van toepassing zijn, dan zou hij ruim € 300.000 aan belasting verschuldigd zijn, waarover ook nog eens tien jaar uitstel van betaling kan worden verkregen. Al met al bedraagt de belastingdruk in dit voorbeeld zonder toepassing van de BOR zo’n 20% en met toepassing van de BOR slechts ongeveer 10%.
Het verschil aan belasting van zo’n € 300.000, wordt door de fiscus alleen ingevorderd wanneer de onderneming door Jens binnen vijf jaar na het overlijden van zijn vader wordt verkocht of op een andere manier wordt beëindigd.

Financiële planning vereist
Of de BOR voor jou als ondernemer en je opvolgers het ideale planningsinstrument is, zal nader moeten worden bekeken. Zo is het niet in alle gevallen wenselijk om een onderneming te schenken op basis van de BOR aan de kinderen. Immers, wellicht heb jij als ondernemer de verkoopopbrengst in harde euro’s keihard nodig om in jouw verdere levensonderhoud te voorzien. Het puur en alleen realiseren van fiscale voordelen mag volgens een financieel planner nooit een doel op zichzelf zijn. Om deze reden is het aan te raden om eerst een financieel plan te laten opstellen alvorens wel of geen gebruik te maken van de BOR. Goed te weten is verder dat de BOR al enige tijd onder een vergrootglas ligt bij het kabinet. Dit zou kunnen betekenen dat deze aantrekkelijke fiscale maatregelen in de (nabije) toekomst kunnen komen te verdwijnen.

Wil je weten wat de BOR in combinatie met een financieel plan voor jou kan betekenen? Neem dan contact op met een CFP-Professional, je bent dan zeker van een deskundig en gecertificeerd financieel planner.

Het is al jaren een doorn in het oog van de overheid, de mogelijke schijnzelfstandigheid van zzp’ers. Eind 2018 meldde RTL bijvoorbeeld dat als de nieuwe spelregels voor zzp’ers zouden ingaan, er mogelijk 75.000 tot 100.000 als ‘in loondienst’ zouden kwalificeren.

De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is samen met de staatssecretaris van Financiën de afgelopen jaren doende geweest om te komen tot nieuw beleid voor zzp’ers. Wat waren de plannen en hoe ziet het er nu uit?

Hoe was het en hoe is het nu?

Tot 1 mei 2016 konden opdrachtgevers en opdrachtnemers een zogeheten ‘Verklaring Arbeidsrelatie (VAR)’ opstellen. Hiermee maakten ze duidelijk dat er geen sprake van een dienstverband zou zijn, maar van een (aantal) losse opdracht(en) buiten de sfeer van ‘in dienst nemen’. Deze VAR voldeed niet en maakte plaats voor de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Deze wet regelt de fiscale gevolgen van een arbeidsrelatie. Die wet voldoet echter ook niet, vandaar de verdere voorstellen om tot nieuw beleid te komen. De discussie daartoe wordt al enige jaren gevoerd. Handhaving van de huidige regelgeving was uitgesteld tot 1 januari 2020 en vervolgens tot 1 januari 2021. En nog steeds is er geen kogel door de kerk.

Minimumtarief zzp’ers

Er zou een minimum uurtarief voor zzp’ers moeten gaan gelden van 16 euro per uur. Daarmee was de verplichte arbeidsovereenkomst bij een laag tarief van tafel, wat oorspronkelijk de maatregel was die de bewindslieden zich voorstelden om de onderkant van de arbeidsmarkt te beschermen. Dat idee ging ter ziele omdat het niet strookte met Europese wet- en regelgeving. Echter, zo halverwege 2020 werd ook het minimumtarief door de bewindslieden ingeslikt.

Zelfstandigenverklaring

Voor zzp’ers aan de bovenkant van de arbeidsmarkt moet een zelfstandigenverklaring gaan komen. In die verklaring zou het volgende moeten komen te staan:

• Partijen beogen dat er geen arbeidsovereenkomst tot stand komt;
• De arbeidsbeloning kent een minimumuurtarief van 75 euro (prijspeil 2019, sindsdien niet aangepast);
• De overeenkomst wordt aangegaan voor de duur van maximaal een jaar;
• Beide partijen moeten de overeenkomst ondertekenen;
• De opdrachtnemer moet bij de Kamer van Koophandel ingeschreven zijn.

Webmodule

Hoe beoordeel je als opdrachtgever of opdrachtnemer je eigen situatie? Daarvoor is een webmodule in het leven geroepen, de zogenoemde Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie. Op de site van de belastingdienst is deze webmodule in te vullen. Geeft dit dan zekerheid? Nee, alleen een zekere mate van waarschijnlijkheid. Inmiddels is de webmodule in veel situaties uitgetest en wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van een algoritme voor een goede beslisboom.

Wat is de status op dit moment?

De belastingdienst heeft de personeelscapaciteit opgevoerd om vanaf 1 januari 2021 te kunnen handhaven. Voor die tijd werd handhaving steeds opgeschoven. Er zou nu dus gecontroleerd moeten worden.

Op dit moment zitten we met de toepassing van de Wet DBA die per 1 mei 2016 is ingegaan. En natuurlijk de in het leven geroepen check die opdrachtgevers of opdrachtnemers kunnen doen via de webmodule op de site van de belastingdienst. Het is nu afwachten wat een nieuw kabinet straks zal doen.

Wat betekent dit voor zzp’ers?

De huidige onzekere situatie houdt aan en binnenkort wordt er gehandhaafd. Dan is het slim om je eigen financiële situatie in kaart te hebben. Denken in scenario’s is hier geen luxe. En dat is precies waar een gecertificeerd financieel planner goed in is: denken in scenario’s, denken in mogelijkheden.